İslam öncesi devirlerde birçok yerde ve İslam dünyasında çok sık olarak kullanılmış olan, üstü açık veya kapalı kanallar vasıtasıyla suyun ulaştırılması şeklinde izah edebileceğimiz kanal (kanat) sistemi, Konya'daki Selçuklu su iletim sistemi ile yakından ilgilidir. İran, Afganistan, Orta Asya ve Anadolu'nun büyük bir kısmı gibi suyun kıt ve çok önemli olduğu bölgelerde, geçmişi çok eskilere dayanan kanal (kanat) sisteminin binlerce yıllık birikiminden yararlanılmıştır. "Binlerce yıllık birikim diyoruz" çünkü Anadolu'da kanal (kanat) sistemi eski bir İran buluşu olarak bilinmekteyse de, başta İran olmak üzere bölgedeki kurak ülkelerde yaygın olarak uygulama bulmuş, ilk olarak da Urartular tarafından kullanılmıştır. Kanat sisteminin Urartular'dan önce uygulanabilirliği ise M.Ö. 2500 yıllarında, yani Sümer Çağı'nda Aşağı Mezopotamya'da kanıtlanmıştır. Hiç şüphesiz ki bütün Müslüman kasaba ve şehirleri geleneksel kanat (üstü kapalı kanal) sistemine dayanmaktadır. Birçok yerdeki kanat sistemi, kanatın üstü açık versiyonunu ve elle açılan küçük ırmaklardan oluşan girift bir yapı şeklinde de karşımıza çıkabilmektedir. Bu tür durumlarda sulama meselesi, esas itibarıyla kentin civarındaki tarım alanlarını sulama maksadıyla suyun uygun şekilde dağılımını sağlama ve bizzat kentin su ihtiyacını karşılama şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu tür sulama sistemine canlı bir örnek olarak, kendine özgü bir coğrafi konuma sahip olan Konya şehri gösterilebilir. Şehrin yakınında bulunan Meram Çayı'nın suyu, üstü açık kanallar - kanatlar - sistemi ile hem yakınındaki arazilerin sulama suyu olmuş, hem de şehrin içme suyunu sağlamıştır.
Çayırbağı kaynak suyu, Hatip'te bulunan 3000 m³'lük betonarme bir gömme depoda, Dutlu Kırı kaynağı ise Krom-Magnezit Fabrikası'nın yan tarafında bulunan 2000 m³'lük betonarme gömme depoda toplanarak dağıtım şebekesine verilmektedir. İçme suları, dezenfeksiyon amacıyla depo çıkışlarında klorlanmaktadır.
Mukbil, Beypınarı ve Kırankaya kaynakları ise çıktıkları noktalardan doğrudan dağıtım şebekesine verilmektedir. Bu kaynaklarda ve dağıtım şebekesinde fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik analiz için sürekli numuneler alınıp analizler yapılmaktadır.
Şehrimiz halkının hizmetine sunulan 1009 adet tatlı su çeşmesi, beş ayrı tatlı su kaynağıyla beslenmektedir. Bunlar Çayırbağı, Dutlu, Kırankaya, Mukbil ve Beypınarı tatlı su kaynaklarıdır.
ÇAYIRBAĞI KAYNAĞI:
Konya Valisi Ferit Paşa tarafından, 1902 yılında, şehrin artan su ihtiyacını karşılamak amacıyla 20 km mesafedeki Çayırbağı köyünden pik borularla şehre isale edilmiştir. 1904 yılında Alaeddin Tepesi'ne yapılan 500 m³'lük depoda toplanan tatlı su, şehir halkının hizmetine sunulmuştur. KOSKİ'nin 2000 yılında yaptığı çalışma ile kaynaktan tatlı su deposuna kadar olan isale hattı Ø 300 mm'lik borularla yenilenmiştir. Çayırbağı kaynağının debisi: 28 lt/sn, suyun sertliği: 18 Frs'dir.
DUTLU KAYNAĞI:
16. yüzyılda, Yavuz Sultan Selim zamanında, şehrin içme suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla 12 km uzaklıktaki Dutlukırı mevkiinden şehre isale edilmiştir. 1937 yılında Dutlu isale hattı pik boru olarak yenilenmiştir. Daha sonra, 1986-1987 yıllarında yapılan çalışmalarla debisi artırılmış ve boru hattı Ø 400 mm olarak büyütülmüştür. Dutlu kaynağının debisi: 57 lt/sn, suyun sertliği: 19 Frs'dir.
KIRANKAYA KAYNAĞI:
KOSKİ Genel Müdürlüğü'nün 1996 yılında yaptığı çalışmalarla Kırankaya mevkiinde bulunmuştur. Kaptaj çalışmaları ve 2 km'lik Ø 300 mm isale hattı yapılarak tatlı su şebekesine dahil edilmiştir. Kırankaya kaynağının debisi: 5 lt/sn, suyun sertliği: 14 Frs'dir.
MUKBİL KAYNAĞI:
Alaeddin Keykubat döneminde, Beypınarı kaynağı ile birlikte, 10 km'lik bir hatla şehre isale edilerek Havzan'da yapılan bir depoda biriktirilmiş; buradan şehre içme suyu olarak verilmiştir. Bu kaynağın isale hattı, 1924 yılında Ø 175 mm'lik pik borularla yapılmış, 1990 yılında KOSKİ Genel Müdürlüğü tarafından isale hattı yenilenmiştir. Mukbil kaynağının debisi: 9 lt/sn, suyun sertliği: 16 Frs'dir.
BEYPINARI KAYNAĞI:
Alaeddin Keykubat döneminde, Mukbil kaynağı ile birlikte şehre getirilmiştir. 1990 yılında yapılan çalışmalarla isale hattı yenilenmiş ve debisi artırılmıştır. Beypınarı kaynağının debisi: 13 lt/sn, suyun sertliği: 16 Frs'dir.